ΤΟΥ ΣΑΒΒΑ Ν. ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ: Εντυπωσιακά είναι τα ευρήματα από την επεξεργασία των στοιχείων του υπουργείου Ναυτιλίας που αφορούν στους σπουδαστές των Ακαδημιών Εμπορικού Ναυτικού. Ένας στους τρεις που εισάγονται στις ΑΕΝ εγκαταλείπει τις σπουδές του και στη συνέχεια ένας στους δύο παίρνει δίπλωμα πρώτης τάξης, είτε ως πλοίαρχος είτε ως μηχανικός.

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του υπουργείου Ναυτιλίας και Αιγαίου από το τη σχολική περίοδο 2004 – 2005 μέχρι την περίοδο 2014 – 1015 εισήχθησαν στις ΑΕΝ Πλοιάρχων 8.129 και στις ΑΕΝ Μηχανικών άλλοι 4.839. Ο συνολικός αριθμός των εισαχθέντων σπουδαστών από το 2004 μέχρι το 2015 ήταν δηλαδή 12. 968, ενώ αποφοίτησαν 7.650! Με άλλα λόγια, δεν αποφοίτησαν συνολικά 5.210 σπουδαστές. Από τους 8.129 εισαχθέντες στις σχολές Πλοιάρχων αποφοίτησαν 4.947 και από τις σχολές Μηχανικών άλλοι 2.811.

Ωστόσο, οι αριθμοί είναι πιο αποκαρδιωτικοί όταν η επεξεργασία περνάει στον αριθμό διπλωμάτων που χορηγήθηκαν απο το 2004 -2005 μέχρι και τη χρονιά 2014 – 2015. Το δίπλωμα Γ’ τάξης το πήραν 5.160 ναυτικοί, το δίπλωμα Β’ τάξης το πήραν 3.896 ναυτικοί και το δίπλωμα Α’ τάξης το πήραν μόνο 2.738!

Αλλά το ίδιο αναλογικά είναι και η διαρροή και στους μηχανικούς, όπου το δίπλωμα γ’ τάξης το πήραν 3.836 μηχανικοί, το δίπλωμα Β’ τάξης το πήραν 2.354 ναυτικοί και το δίπλωμα Α΄τάξης το πήραν μόνο 1.722!

Αξίζει να επισημανθεί ότι με στοιχεία του Ναυτικού Επιμελητηρίου Ελλάδας (ΝΕΕ) το κόστος για την μόρφωση ενός αξιωματικού εκτιμάται στις 20.000 ευρώ και ότι κατά την διάρκεια της 35χρονης απασχόλησης ενός αξιωματικού στα πλοία μέχρι την συνταξιοδότηση του θα αποκομίσει περί τα 2,5 εκατομμύρια ευρώ ή 58.000 ευρώ ετησίως κατά μέσο όρο. Αλλά, οι υψηλές αμοιβές δεν είναι φαίνεται δεν είναι ισχυρό κίνητρο για τους νέους να ακολουθήσουν το ναυτικό επάγγελμα. Αλλά και σε εκείνους που αποφασίζουν να μπουν στις ΑΕΝ κυριαρχούν άλλοι πιο δυνατότεροι λόγοι που τους οδηγούν να απομακρυνθούν από τα πλοία και τη θάλασσα.

Σε πρόσφατη μελέτη το ΙΟΒΕ ανεβάζει το σύνολο των Ελλήνων ναυτικών που υπηρετούν σε ελληνόκτητα πλοία τις 31.438, ενώ οι θέσεις εργασίας πάνω σε ελληνόκτητα ποντοπόρα πλοία διαμορφώνεται σε 75.200 θέσεις εργασίας, κάτι που αντιστοιχεί στο 6,1% της συνολικής απασχόλησης στην ποντοπόρο ναυτιλία παγκοσμίως.

Σε υψίστης στρατηγικής σημασίας θέμα εξελίσσεται η υπόθεση της κάλυψης των αναγκών του παγκόσμιου στόλου με ορίζοντα το 2030 καθώς σύμφωνα με εκτιμήσεις του ΙΜΟ θα χρειαστούν 600.000 νέοι αξιωματικοί. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΙΜΟ, 1,5 εκατ. άνθρωποι εργάζονται σήμερα ως ναυτικοί. Εφόσον η παγκόσμια οικονομία συνεχίσει να αναπτύσσεται, περισσότεροι καλά εκπαιδευμένοι ναυτικοί θα χρειαστούν για να επανδρώσουν τα πλοία τα επόμενα χρόνια.

Η αποστροφή , αλλά και η διαρροή των νέων από το ναυτικό επάγγελμα, είναι προς έρευνα δεδομένου ότι

όπως προβλέπεται από διεθνείς και έγκυρους μελετητικούς οίκους, ο παγκόσμιος στόλος αναμένεται να αυξηθεί κατά 70% μέχρι το 2030 και υπολογίζεται ότι ο σημερινός αριθμός των 500.000 αξιωματικών δεν θα φτάνει για να καλύψει τις επιπλέον ανάγκες, αφού ο αναγκαίος αριθμός θα έχει αυξηθεί στις 850.000. Επιπλέον πρέπει να συνυπολογιστεί και η εκτίμηση ότι μέχρι το 2030 θα έχουν συνταξιοδοτηθεί περίπου 250.000 αξιωματικοί και έτσι το 2030 θα χρειαστούν 600.000 νέοι αξιωματικοί.


Είναι επιτακτική η ανάγκη λοιπόν να εξασφαλιστεί κατάλληλος και επαρκής ρυθμός παραγωγής πλοιάρχων και μηχανικών εμπορικού ναυτικού προκειμένου να καλυφθούν οι θέσεις εργασίας πάνω στα πλοία, αλλά και στα γραφεία από εξειδικευμένα στελέχη που θα έχουν την εμπειρία των πλοίων.


Τα πράγματα ακόμα δυσκολεύουν από το γεγονός ότι σύμφωνα με τις εγκυκλίους

STCW.7/Circ.16 και STCW.7/Circ. 178 του IMO , όπως αυτά εγκρίθηκαν α στην Διπλωματική Διάσκεψη της Μανίλας που έγινε στις Φιλιππίνες έγιναν τροποποιήσεις στις υπάρχουσες διατάξεις της σύμβασης οι οποίες

και τέθηκαν σε εφαρμογή από την 1 Ιανουαρίου του 2012. Η Σύμβαση της Μανίλα, όπως ονομάζεται πλέον, βελτιώνει τον έλεγχο για την πρόληψη πρακτικών πλαστών πιστοποιητικών ικανότητας των ναυτικών και ενισχύονται οι διαδικασίες αξιολόγησης και παρακολούθησης ώστε να συμμορφώνονται στις απαιτήσεις της σύμβασης. Οι ναυτικοί των οποίων τα πιστοποιητικά είχαν εκδοθεί πριν τις 1/1/2012 όπως επίσης και αυτών που η πρακτική τους εκπαίδευση στην θάλασσα ξεκίνησε πριν την 1/7/2013 θα ισχύσουν μέχρι τις 1/1/2017 εκτός αν τις ανανεώσουν και εκπαιδευθούν σύμφωνα με τα νέα δεδομένα. Επίσης σε έλεγχο υπόκεινται και τα κατώτατα πληρώματα, καθώς όλοι οι ναυτικοί υποχρεούνται να δίνουν τα ζητηθέντα στοιχεία ώστε να καταρτιστούν βάσεις στατιστικών δεδομένων για τη ναυτική εκπαίδευση. Βέβαια, με τον ρυθμό που ανανεώνονται και εκδίδονται τα διπλώματα και τα πτυχία στην Ελλάδα είναι αμφίβολο αν θα προλάβουν όλοι οι Έλληνες ναυτικοί να εκδώσουν και να νομιμοποιήσουν τα έγγραφα τους. Να επισημάνουμε ότι έχουν γίνει μεγάλες προσπάθειες για την επιτάχυνση των διαδικασιών, αλλά υπάρχουν σημαντικές ελλείψεις κυρίως στην ενημέρωση των ναυτικών. Σε αυτό ευθύνονται και το υπουργείο Ναυτιλίας, αλλά τα ναυτεργατικά σωματεία που περιέργως έχουν υποβαθμίσει την όλη διαδικασία. Να υπενθυμίσουμε ότι σύμφωνα με τη Συμφωνία της Μανίλας, οι οδηγοί σπουδών εμπλουτίζονται με προγράμματα e-learning και η εκπαίδευση πραγματοποιείται με χρήση προσομοιωτών. Οι ναυτικοί υποχρεούνται να είναι γνώστες όλων των συστημάτων ασφαλείας και να έχουν αναπτύξει ικανότητες που θα τους επιτρέπουν να αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά περιστατικά

με υψηλό κίνδυνο όπως επίσης και πειρατικές επιθέσεις. Λαμβάνεται ειδική μέριμνα αναφορικά με τα σύγχρονα τεχνολογικά συστήματα όπως τα συστήματα ηλεκτρονικών χαρτών και πληροφόρησης ECDIS Επίσης, οι ναυτικοί θα πρέπει να λαμβάνουν εξειδικευμένη γνώση ανάλογα με το είδος του πλοίου στο οποίο εργάζονται έτσι ώστε να ελαχιστοποιούνται οι πιθανότητες ατυχήματος. Εξάλλου, τέλος, γίνεται ιδιαίτερη μνεία δίνεται στις ώρες εργασίας των ναυτικών πάνω στο πλοίο καθώς και οδηγίες για το πώς θα πρέπει να πραγματοποιούνται τα διαλείμματά

τους ώστε να εξασφαλίζεται η ικανοποιητική φυσική τους κατάσταση. Για τις ανάγκες αυτές τροποποιήθηκαν ακόμα

και οι ιατρικές εξετάσεις στις οποίες υποβάλλονται οι ναυτικοί προκειμένου να πάρουν τα κατάλληλα πιστοποιητικά.