ΤΟΥ ΣΑΒΒΑ Ν. ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ
Αλλάζουν όλα τα δεδομένα στα ελληνικά λιμάνια μετά την ιδιωτικοποίηση
των λιμένων του Πειραιά και της Θεσσαλονίκης που συμπίπτουν με τις
συντελούμενες κοσμογονικές εξελίξεις ανάμεσα τους παγκόσμιους
“παίκτες” διακίνησης εμπορευματοκιβωτίων. Όλα τα στοχεία και οι
συζητήσεις στο προσκήνιο και στο παρασκήνιο δείχνουν ότι σύντομα τον
δρόμο της ιδιωτικοποίησης παίρνουν και τα άλλα άλλα δέκα λιμάνια
εθνικής σημασίας: Βόλος, Ηγουμενίτσα, Αλεξανδρούπολη, Λαύριο, Πάτρα,
Καβάλα, Κέρκυρα, Ελευσίνα, Ραφήνα και Ηράκλειο. Επισημαίνεται ότι οι
μετοχές των Ανωνύμων Εταιρειών των δέκα Οργανισμών Λιμένων έχουν
περιέλθει στην αρμοδιότητα του ΤΑΙΠΕΔ, το οποίο θα έχει και την
ευθύνη της διαδικασίας πώλησης ή εκχώρησης προβλητών και κτιρίων στο
αμέσως προσεχές διάστημα.
Στο κυβερνητικό επιτελείο γίνονται συνεχείς συσκέψεις για την
αξιοποίηση των λιμένων και μάλιστα πρόσφατα ο γενικός γραμματέας
Λιμένων, Λιμενικής Πολιτικής και Ναυτιλιακών Επενδύσεων, Χρήστος
Λαμπρίδης επεσήμανε ότι “στοχεύουμε στη βάση ενός ενιαίου σχεδιασμού
που εξειδικεύεται για κάθε λιμάνι στην αξιοποίηση επενδυτικών
κεφαλαίων για την πραγματοποίηση έργων υποδομής και ανωδομής, στην
ενίσχυση τους με προσωπικό ενώ θα προχωρήσουμε στην επανεξέταση του
θεσμικού πλαισίου που αφορά τη λειτουργία τους στοχεύοντας στην
υιοθέτηση ευέλικτων διαδικασιών καθώς και στην επίλυση χρόνιων
προβλημάτων που εμποδίζουν τη λειτουργία τους”, ενώ σημείωσε ότι “τα
οικονομικά αποτελέσματα των 10 Ανωνύμων Εταιρειών εμφανίζουν
“σημαντική πρόοδο μειώνοντας τις δαπάνες τους και αυξάνοντας τα έσοδα
τους όπως και την διακίνηση φορτίων και επιβατών”.
Αναλύοντας το
πλαίσιο που θα κινηθούν οι διαδικασίες των λιμένων ο Χρ. Λαμπρίδης
ξεκαθάρισε ότι:
1. Μέσα από μια διαδικασία ευρείας διαβούλευσης με
όλους τους εμπλεκόμενους φορείς αναφορικά με τα μικρότερα λιμάνια η
κυβέρνηση θα φέρει προτάσεις βελτίωσης του συστήματος λιμενικής
διακυβέρνησης σε συνεργασία με το Υπουργείο Εσωτερικών, ενώ η ψήφιση
των διατάξεων που βρίσκονται στο σχέδιο νόμου που έχει ήδη κατατεθεί
στην Γενική Γραμματεία της Κυβέρνησης από το Υπουργείο Ναυτιλίας θα
επιτρέψει στους φορείς διαχείρισης να προχωρήσουν άμεσα σε βελτιώσεις
σε υποδομές και λειτουργίες και να περιορίσουν την μεγάλη απώλεια
πόρων που υφίστανται. 2. Η αναζήτηση πόρων για έργα χρηματοδότησης
στα λιμάνια αποτελεί προτεραιότητα της πολιτικής του υπουργείου
Ναυτιλίας. Ήδη η προσπάθεια που γίνεται για την αξιοποίηση πόρων μέσα
από έναν ενιαίο σχεδιασμό του Υπουργείου Ναυτιλίας και των συναρμόδιων
Υπουργείων, των φορέων διαχείρισης των λιμένων και των περιφερειών
αποδίδει καρπούς. Η ένταξη πέντε ελληνικών λιμένων στο κύριο δίκτυο
του Διευρωπαϊκού Δικτύου Μεταφορών και των είκοσι περιφερειακών
λιμένων στο δευτερεύον δίκτυο θα προσφέρει δυνατότητες χρηματοδότησης
των έργων. Για το σκοπό αυτό, ιδιαίτερα σε ότι αφορά στο κύριο δίκτυο
βαδίζουμε στα πλαίσια σχεδίου σε συνεργασία με σύμβουλο που έχει
προσληφθεί και με τις διοικήσεις των λιμένων. 3. Στόχος είναι επίσης
η κατοχύρωση των επαγγελματικών δικαιωμάτων των εργαζομένων στα
λιμάνια και για το σκοπό αυτό βρισκόμαστε σε στενή συνεργασία με το
Υπουργείο Εργασίας προκειμένου να αποτυπωθεί θεσμικά το κατάλληλο
πλαίσιο. 4. Για πρώτη φορά έχει δημιουργηθεί μια ενιαία βάση
δεδομένων που δεν λειτουργεί μόνο ως μηχανισμός καταγραφής των
υποδομών αλλά και ως εργαλείο ιεράρχησης έργων. Με τη βοήθεια αυτού
του εργαλείου και με βάση τις πραγματικές αναπτυξιακές ανάγκες της
χώρας συμμετέχουμε ενεργά στην αναθεώρηση του Στρατηγικού Πλαισίου
Επενδύσεων Μεταφορών (ΣΠΕΜ) το οποίο έτσι όπως είναι διαμορφωμένο
θέτει περιορισμούς στην υλοποίηση λιμενικών έργων. 5. Η συνεργασία
είναι επίσης στενή με τα συναρμόδια Υπουργεία και ιδιαίτερα το
Υπουργείο Μεταφορών και Υποδομών ώστε να τεθούν σε προτεραιότητα
εκείνα τα έργα σύνδεσης των λιμανιών με το υπόλοιπο μεταφορικό δίκτυο,
είτε πρόκειται για οδικές είτε για σιδηροδρομικές μεταφορές. Επίσης
στα πλαίσια ανάπτυξης της κρουαζιέρας λαμβάνεται υπόψη το επενδυτικό
πρόγραμμα ανάπτυξης των αεροδρομίων ώστε να σχεδιάσουμε την πολιτική
μας στην ανάπτυξη του home porting.
Ο γραμματέας Λιμένων και Λιμενικής Πολιτικής Χρ. Λαμπρίρης αναφέρθηκε
επίσης και στις διεθνείς εξελίξεις και για το πως οργανώνεται η
παγκόσμια λιμενική βιομηχανία και υπογράμμισε ότι την Ελλάδα δεν
μπορεί να την αφήσει αδιάφορη το γεγονός ότι σήμερα “μεγάλες εταιρείες
μεταφορών επεκτάθηκαν στη διαχείριση λιμένων (mega carriers) και μέσω
συμμαχιών (alliances) ελέγχουν την μεταφορική δραστηριότητα σχεδόν
ολιγοπωλιακά”. Ωστόσο, η έλευση της Cosco είναι καταλυτική για την
ανέλιξη του λιμένα του Πειραιά, δεδομένου ότι ήδη το αναβάθμισε μέσα
σε λίγα χρόνια στην 8η θέση των μεγαλύτερων ευρωπαϊκών λιμένων και
τον κατέστησε το 3ο σε όλη τη Μεσόγειο. Η κινεζική εταιρεία έχει ήδη
δεσμευθεί για επενδύσεις 293 εκατ. Ευρώ, ενώ δεν αποκλείεται να
διαμορφωθούν τελικά στα 500 εκατ. Ευρώ. Αν σε αυτά προστεθούν οι
επενδύσεις ύψους 180 εκατ. Ευρώ που προβλέπεται να γίνουν στο λιμάνι
της Θεσσαλονίκης το βασικό λιμενικό σύστημα της χώρας θα παίξει
σημαντικό ρόλο όχι μόνο στη Μεσόγειο αλλά και σε όλη την Ευρώπη.
Η σύγκριση Ευρώπης και ΗΠΑ

Ενδιαφέρουσες είναι οι απόψεις που διατύπωσαν οι Θάνος Πάλλης και o
Theo Notteboom ανάλυση τους για τις διεργασίες στα λιμάνια της Ευρώπης
και των ΗΠΑ.
Παρουσιάζοντας τα 10 κορυφαία λιμάνια μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων
στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στις ΗΠΑ για το προηγούμενο έτος 2016,
επισημαίνουν ότι
τα 10 κορυφαία λιμάνια των ΗΠΑ υποδέχθηκαν συνολικά 39,2 μ. TEU, ενώ
τα 10 κορυφαία ευρωπαϊκά λιμάνια υποδέχθηκαν συνολικά 59,6 μ. TEU.
Συνολικά τρία λιμάνια, δύο στην Ευρώπη, δηλαδή το Ρότερνταμ και η
Αμβέρσα, και ένα στις ΗΠΑ, το συγκρότημα LA / Long Beach στις ΗΠΑ
διαχειρίστηκαν πάνω από 10 εκατομμύρια TEU κατά το προηγούνο έτος.
Στην Ευρώπη υπάρχουν επίσης 3 λιμάνια που διακινούν περισσότερα από 5
εκατ. TEU και άλλα τρία που διακίνησαν 3 εκατ. TEU. Οι δύο καθηγητές
τονίζουν ότι η σύγκριση των τάσεων του περασμένου έτους αποδεικνύει
ότι το 2016 ήταν ένα έτος ομοιότητας για την Ευρώπη και της ΗΠΑ. Η
ετήσια αύξηση της διακίνησης των εμπορευματοκιβωτίων στις 10
μεγαλύτερα ευρωπαϊκά λιμάνια έφθασε το 2% το 2016 ελαφρώς μεγαλύτερη
από την αύξηση 1,8% που παρατηρήθηκε στα 10 κορυφαία λιμάνια
εμπορευματοκιβωτίων των ΗΠΑ.

Ωστόσο, επισημαίνουν ότι η απόκλιση από αυτόν τον μέσο όρο είναι
αισθητά υψηλότερη στην Ευρώπη από ό, τι στις ΗΠΑ. Τέσσερα από τους 10
μεγαλύτερα ευρωπαϊκά λιμάνι παρουσίασαν ετήσια διακύμανση μεγαλύτερη
από 5% – Gioa-Tauro (9,8%), Πειραιάς (9,4%) και Algeciras (5,5%) . Από
την άλλη πλευρά, μόνο η Σαβάνα (7,2%) σημείωσε αύξηση που υπερβαίνει
το 5% σε σύγκριση με το 2015.
Οι δύο αρθρογράφοι σημειώνουν ότι στην Ευρώπη, η ανάπτυξη των 10
κορυφαίων λιμανιών των εμπορευματοκιβωτίων ήταν πιο αργή και πολύ πιο
ισορροπημένη και υπογραμμίζουν: Τα κορυφαία 10 ευρωπαϊκά λιμάνια
παρουσίασαν μάλλον εντυπωσιακή αύξηση κατά 14,1% στην κίνηση των
εμπορευματοκιβωτίων σε σύγκριση με το προ της κρίσης έτος 2007. Στα
ευρωπαϊκά 10 μεγαλύτερα λιμάνια υπάρχουν αυξήσεις στη διακίνηση
κοντέηνερ, όπως του Πειραιά (+167, 7%) και του Marsaxlokk (+ 62,1%),
κάτι που δεν υπάρχει στον αντίστοιχο κατάλογο των 10 μεγαλύτερων
λιμένων των ΗΠΑ.